Γράφει ο Αθανάσιος Σαββάκης
“Η επιχείρηση του μέλλοντος είναι υπεύθυνη και κυκλική”
Δεν αρκεί να μετράς τα κέρδη σου. Πρέπει να υπολογίζεις και το απο τύπωμά σου στον κόσμο»
John Elkington
Η δυτική κοινωνία δεν είναι πια αυτό που ήταν. Στον 21ο αιώνα, η επιτυχία μίας επιχείρησης δεν μετριέται μόνο σε οικο νομικά αποτελέσματα. Με την άνοδο της Εταιρικής Κοινωνικής Υπευθυνότητας (Corporate Social Responsibility – CSR) και την ενσωμάτωσή της στον πυρήνα του επιχειρείν, η βιώσιμη επιχείρηση ήρθε για να μείνει.
Σήμερα, οι επιχειρήσεις καλούνται να λειτουργούν υπεύθυνα, λαμβάνοντας υπόψη όχι μόνο το οικονομικό τους αποτύπωμα, αλλά και το κοινωνικό και περιβαλλοντικό. Το μοντέλο αυτό βασίζεται σε μία ιδέα που γεννήθηκε το 1994 και είναι πιο επίκαιρη από ποτέ: το Triple Bottom Line (TBL).
People – Planet – Prosperity: Το παλιό-νέο τρίπτυχο
Ο όρος TBL εισήχθη από τον John Elkington, έναν από τους πρωτοπόρους του κινήματος της βιωσιμότητας, και αναδιατυπώνει το τι σημαίνει «επιχειρηματική επιτυχία»: όχι μόνο κέρδη (Profit), αλλά και άνθρωποι (People) και πλανήτης (Planet).
Ωστόσο, ακόμη και ο ίδιος ο Elkington το 2018 κάλεσε σε «επαναφορά» του όρου, τονίζοντας την ανάγκη για ριζική αλλαγή. Δεν αρκεί να «καλοπιάνουμε» τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Χρειάζεται συστημική αλλαγή και συνεργασία με πολίτες, τοπικές κοινωνίες και θεσμούς, ώστε να δημιουργείται πραγματική αξία -όχι μόνο για τους μετόχους, αλλά για όλους.
Η κομποστοποίηση ως πράξη εταιρικής ευθύνης
Η ένταξη πρακτικών όπως η κομποστοποίηση και η ανακύκλωση οργανικών αποβλήτων στον αστικό ιστό είναι ουσιαστική έκφραση αυτής της νέας επιχειρηματικής συνείδησης. Οι πόλεις που επενδύουν σε τέτοιες υποδομές βελτιώνουν την ποιότητα ζωής, μειώνουν τον όγκο των απορριμμάτων και ενισχύουν την κυκλικότητα -έναν πυλώνα του TBL.
Παράλληλα, οι βιολογικοί καθαρισμοί και η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των πολιτών ενισχύουν τη βιωσιμότητα των πόλεων, προσφέροντας μακροπρόθεσμα οφέλη τόσο στην υγεία των κατοίκων όσο και στην ανθεκτικότητα των τοπικών οικοσυστημάτων.
Η επιχειρηματικότητα ως κοινωνικός πολίτης:
Η περίπτωση της Biosolids AE
Ένα λαμπρό παράδειγμα της εφαρμογής αυτών των αρχών είναι η Biosolids AE στη Βόρεια Ελλάδα. Εδώ και 13 χρόνια, η εταιρεία λειτουργεί ένα πρότυπο εργοστάσιο κομποστοποίησης στο Μαυροβούνι Πέλλας, επεξεργαζόμενη οργανικά υπολείμματα από Δήμους, τη Λαχαναγορά Θεσσαλονίκης, και άλλους φορείς.
Η Biosolids δεν παράγει απλώς κομπόστ, παράγει αξία. Με τη μετατροπή ληγμένων τροφίμων, λυμάτων και κλαδεμάτων σε υψηλής ποιότητας οργανικό λίπασμα, ενισχύει τη γονιμότητα των ελληνικών εδαφών, περιορίζει τα απόβλητα και συμβάλλει στην κυκλική οικονομία.
Η προσέγγιση της Biosolids ενσωματώνει τις αρχές της ESG (Environmental, Social, Governance) αειφορίας, εστιάζοντας όχι μόνο στο τι παράγει η επιχείρηση, αλλά πώς το παράγει και με ποιες συνέπειες για την κοινωνία και το περιβάλλον. Έτσι, ενισχύει την έννοια του υπεύθυνου επιχειρηματία – ή αλλιώς corporate citizen: ενός οικονομικού παίκτη που δεν λειτουργεί αποκομμένος, αλλά με συνείδηση και συμμετοχή στην πρόοδο των κοινωνιών.
Τίποτα από αυτά δεν μπορεί να γίνει χωρίς διαγενεακή συνέργεια. Οι νέες γενιές φέρνουν τη φρεσκάδα, την καινοτομία και την πίεση για αλλαγή. Οι παλαιότερες προσφέρουν εμπειρία και γνώση. Μαζί, μπορούν να διαμορφώσουν ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης δίκαιο, βιώσιμο και υπεύθυνο.
——-
Γράφει ο Χρήστος Δ. Κατσάνος – Brand Strategist
Η γεωργία ξαναγράφει το μέλλον: Αναγέννηση, ανθεκτικότητα και κύκλοι ζωής στο χωράφι
Η γεωργία του αύριο χτίζεται σήμερα και ο τρόπος που καλλιεργούμε τη γη αλλάζει ριζικά. Σε έναν κόσμο που δοκιμάζεται από την κλιματική κρίση, την εξάντληση των φυσικών πόρων και τη φθίνουσα υγεία των εδαφών, η αναζήτηση βιώσιμων λύσεων στην αγροτική παραγωγή δεν είναι πλέον επιλογή. Είναι επιτακτική ανάγκη.
Στην καρδιά αυτής της αγροτικής επανάστασης βρίσκονται τρεις λέξεις-κλειδιά: ανθεκτικότητα, αναγέννηση και κυκλικότητα. Όχι απλώς ως θεωρίες, αλλά ως πρακτικές που ήδη εφαρμόζονται με εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Η ανθρακοδεσμευτική γεωργία (carbon farming) αποτελεί μια από τις πιο υποσχόμενες στρατηγικές. Μέσω πρακτικών όπως η αμειψισπορά, η φυτική κάλυψη και η ελαχιστοποίηση της κατεργασίας του εδάφους, το διοξείδιο του άνθρακα «κλειδώνεται» στο έδαφος, ενισχύοντας την οργανική ουσία και αναβαθμίζοντας τη γονιμότητα.
Την ίδια στιγμή, η αναγεννητική γεωργία (regenerative agriculture) προχωρά ένα βήμα παραπέρα: αποκαθιστά την ισορροπία του εδάφους, αυξάνει τη βιοποικιλότητα και μειώνει την ανάγκη για χημικές παρεμβάσεις. Το αποτέλεσμα είναι αγροοικοσυστήματα ανθεκτικά στις κλιματικές μεταβολές και έδαφος που ξαναβρίσκει τη ζωή του.
Σημαντικός «παίκτης» σε αυτή την εξίσωση είναι η κομποστοποίηση. Μέσω της μετατροπής οργανικών απορριμμάτων σε πλούσιο, ζωντανό εδαφοβελτιωτικό, ενισχύεται η μικροβιακή δραστηριότητα, βελτιώνεται η δομή του εδάφους και αυξάνεται η ικανότητα κατακράτησης νερού -στοιχεία κρίσιμα σε εποχές ακραίων καιρικών φαινομένων.
Το νερό, εξίσου πολύτιμο με το χώμα, απαιτεί σωστή διαχείριση. Καινοτόμες τεχνικές όπως η στάγδην άρδευση, η συλλογή όμβριων και η χρήση εξειδικευμένων εδαφοβελτιωτικών ενισχύουν την αποδοτικότητα των υδατικών πόρων, μειώνοντας απώλειες και αυξάνοντας την ανθεκτικότητα της παραγωγής.
Μέσα σε αυτό το νέο αγροτικό τοπίο, ξεχωρίζουν πρωτοβουλίες που δίνουν ουσία στην έννοια της κυκλικής οικονομίας. Μία τέτοια περίπτωση αποτελεί η Biosolids AE, μία εταιρεία από τη Βόρεια Ελλάδα που αξιοποιεί τα οργανικά απόβλητα και τα μετατρέπει σε πόρους.
Στο εργοστάσιό της στο Μαυροβούνι Πέλλας, η Biosolids παράγει υψηλής ποιότητας κομπόστ ενεργής οργανικής ουσίας, συμβάλλοντας στη μείωση της εξάρτησης από συνθετικά λιπάσματα και προσφέροντας στο έδαφος νέα ζωή. Το τμήμα Agro φροντίζει για την εφαρμογή αναγεννητικών τεχνικών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις, ενώ το R3 Knowledge αναλαμβάνει να μεταφέρει γνώση και βιώσιμες πρακτικές σε παραγωγούς και επιχειρήσεις μέσα από πράσινη συμβουλευτική.
Η γεωργία του 2030 δεν θα μοιάζει με αυτή που γνωρίζαμε. Θα είναι κυκλική, ζωντανή, ανθεκτική. Θα μετατρέπει το απόβλητο σε ευκαιρία και το έδαφος σε μοχλό αλλαγής. Και ήδη σήμερα, το μέλλον αυτό παίρνει μορφή, χάρη σε ανθρώπους, τεχνογνωσία και πρακτικές που αποδεικνύουν ότι η γεωργία μπορεί -και πρέπει- να ξαναγίνει μέρος της λύσης.
——-
Γράφει η Ζωή Μοραγλή – Περιβαλλοντολόγος
Δύο τεχνολογίες, μία στρατηγική: Πώς η σύμπραξη αναερόβιας και αερόβιας επεξεργασίας αλλάζει το τοπίο της διαχείρισης αποβλήτων
Στο σταυροδρόμι της βιώσιμης ανάπτυξης και της κυκλικής οικονομίας, η διαχείριση των οργανικών αποβλήτων αποκτά όλο και πιο κεντρικό ρόλο. Δεν πρόκειται απλώς για μία τεχνική πρόκληση· είναι μία ευκαιρία να αλλάξει το μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης, με όρους ενεργειακής αυτάρκειας, περιβαλλοντικής ισορροπίας και τοπικής ευημερίας. Και αν μέχρι πρόσφατα η επιλογή μεταξύ αναερόβιας και αερόβιας επεξεργασίας παρουσιαζόταν ως δίλημμα, σήμερα η σύζευξή τους δείχνει να αποτελεί την πιο έξυπνη λύση.
Η αναερόβια χώνευση, γνωστή κυρίως από τις μονάδες παραγωγής βιοαερίου, αξιοποιεί οργανικά απόβλητα σε συνθήκες χωρίς οξυγόνο. Το αποτέλεσμα: ένα πολύτιμο ενεργειακό προϊόν -το βιοαέριο- που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη παραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας. Πρόκειται για μία τεχνολογία αιχμής που δίνει δεύτερη ζωή σε γεωργικά και βιομηχανικά υπολείμματα, ενώ ταυτόχρονα συνεισφέρει στην ενεργειακή μετάβαση, μειώνοντας την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και αποτρέποντας την ταφή οργανικών υλικών.
Από την άλλη, η αερόβια διαχείριση, η κλασική κομποστοποίηση, βασίζεται στη δράση μικροοργανισμών σε παρουσία οξυγόνου. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, τα οργανικά απόβλητα μετατρέπονται σε κομπόστ: ένα φυσικό, οικολογικό και εξαιρετικά χρήσιμο υλικό για τη γεωργία και το αστικό πράσινο. Το κομπόστ αναζωογονεί το έδαφος, μειώνει την ανάγκη για χημικά λιπάσματα και ενισχύει την ανθεκτικότητα των καλλιεργειών σε περιβαλλοντικές πιέσεις.
Δύο διαφορετικοί δρόμοι, με κοινό στόχο: τη μετατροπή των αποβλήτων σε πόρο. Η αξία, όμως, απογειώνεται όταν οι δύο μέθοδοι συνδυάζονται. Ένα καλά σχεδιασμένο σύστημα διαχείρισης μπορεί να κατευθύνει τα κατάλληλα ρεύματα αποβλήτων προς την ανάλογη επεξεργασία: οργανικά με υψηλή περιεκτικότητα σε υγρασία και ενέργεια προς αναερόβια χώνευση· ξηρότερα και πιο ινώδη υλικά προς κομποστοποίηση. Το τελικό αποτέλεσμα είναι διπλό: παραγωγή καθαρής ενέργειας και παραγωγή θρεπτικού κομπόστ, μία πλήρης αξιοποίηση, με ελάχιστα υπολείμματα.
Σε επίπεδο στρατηγικής, αυτή η συνεργασία μεταφράζεται σε μια πιο ευέλικτη, αποδοτική και ολοκληρωμένη προσέγγιση. Μπορεί να μειώσει δραστικά την ανάγκη για χώρους υγειονομικής ταφής, να εξοικονομήσει πόρους για τους δήμους και τις επιχειρήσεις, να προσφέρει νέα επαγγελματικά πεδία, και να ενισχύσει τη θέση της χώρας στην πορεία προς έναν πιο κυκλικό τρόπο παραγωγής και κατανάλωσης.
Η αληθινή καινοτομία δεν βρίσκεται μόνο στην τεχνολογία· βρίσκεται στη συνεργασία. Όταν διαφορετικά συστήματα δουλεύουν μαζί, όταν επιχειρήσεις, οργανισμοί και φορείς επιλέγουν συνέργειες αντί για ανταγωνισμούς, τότε γεννιούνται λύσεις με πραγματική αξία -για το περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία.
——-
Γράφει ο Παναγιώτης Παλιούρας – Γεωπόνος
Το έδαφος έχει μνήμη: η οργανική ουσία ως επένδυση στο μέλλον
Κάτω από τα πόδια μας, το χώμα κρύβει έναν αθέατο αλλά κρίσιμο θησαυρό: την οργανική ουσία. Είναι αυτή που καθορίζει την υγεία του εδάφους, τη γονιμότητα, την ικανότητα συγκράτησης νερού και την προστασία από την κλιματική αλλαγή. Είναι η «ζωντανή ψυχή» της γεωργίας -και για πολλούς επιστήμονες, το κλειδί για τη βιώσιμη αγροτική μετάβαση.
Η οργανική ουσία βελτιώνει τη δομή του εδάφους, σταθεροποιεί τις θερμοκρασίες, μειώνει τη διάβρωση και δημιουργεί ένα ιδανικό περιβάλλον για μικροοργανισμούς. Αλλά ο ρόλος της δεν σταματά εκεί: λειτουργεί και ως δεξαμενή αποθήκευσης άνθρακα, αφού το έδαφος διαθέτει το δεύτερο μεγαλύτερο φυσικό «απόθεμα» CO₂ στον πλανήτη μετά τους ωκεανούς.
Κι όμως, η εντατική γεωργία, η αποψίλωση και η υπερβολική χρήση χημικών λιπασμάτων έχουν απογυμνώσει τα εδάφη από αυτή την πολύτιμη ύλη. Οι συνέπειες είναι διπλές: μείωση της γεωργικής απόδοσης και αύξηση των εκπομπών CO₂ στην ατμόσφαιρα. Η επιστροφή της οργανικής ύλης στο έδαφος είναι πλέον στρατηγική ανάγκη.
Μία από τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους για την αναπλήρωση της οργανικής ουσίας είναι το κόμποστ, ένα φυσικό προϊόν που προέρχεται από οργανικά υπολείμματα. Εμπλουτίζει το χώμα, ενισχύει τη μικροβιακή του ζωή και μειώνει την ανάγκη για νερό και χημικά λιπάσματα.
Στη Μακεδονία, η BIOSOLIDS ΑΕ έχει αναδείξει τον ρόλο του κομπόστ σε εργαλείο περιβαλλοντικής και αγροτικής αναγέννησης. Με έδρα το Μαυροβούνι Πέλλας, η εταιρεία μετατρέπει οργανικά υπολείμματα σε υψηλής ποιότητας κόμποστ ενεργής οργανικής ουσίας. Το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό: εδάφη που ανακτούν τη δύναμή τους, καλλιέργειες που ανθίζουν πιο ανθεκτικά, αγρότες που επενδύουν σε λύσεις φιλικές προς το περιβάλλον.
Το κόμποστ προσφέρει πολλαπλά οφέλη:
• Εμπλουτίζει τη δομή του εδάφους.
• Αυξάνει τη συγκράτηση νερού -κρίσιμο για περιοχές που υποφέρουν από ξηρασία.
• Ενεργοποιεί τη μικροβιακή δραστηριότητα, ενισχύοντας τη «ζωντάνια» του εδάφους.
• Βοηθά στη δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα, λειτουργώντας ως φυσικό «φίλτρο» κατά της κλιματικής αλλαγής.
Η χρήση κόμποστ δεν είναι απλώς τεχνική. Είναι φιλοσοφία: να δίνεις πίσω στη γη αυτά που της πήρες. Και όταν αυτή η προσέγγιση συνδυάζεται με την καινοτομία και την επιστημονική γνώση, όπως κάνει η BIOSOLIDS, το αποτέλεσμα είναι ένα μοντέλο βιώσιμης γεωργίας με πραγματικό αποτύπωμα.
Σε μία εποχή όπου η αγροτική παραγωγή βρίσκεται αντιμέτωπη με το περιβαλλοντικό της κόστος, η ενίσχυση της οργανικής ουσίας δεν είναι μόνο λύση. Είναι ελπίδα.
——-
Γράφει ο Ευάγγελος Παπαϊωάννου – Δασολόγος
Διαχείριση αποβλήτων και παράνομες πρακτικές: απόκλιση ή κανονικότητα; (2025–2030)
Σε ένα τοπίο όπου η μετάβαση στην κυκλική οικονομία αποτελεί ευρωπαϊκή προτεραιότητα, ο τομέας της διαχείρισης αποβλήτων αποκαλύπτει μία λιγότερο ορατή -αλλά ιδιαίτερα διαβρωτική- πραγματικότητα: τη διάβρωση της νομιμότητας. Παράνομες εξαγωγές, καύση αποβλήτων, fly-tipping, παραποιημένες δηλώσεις και εσφαλμένη κατηγοριοποίηση σχηματίζουν ένα σκιώδες σύστημα που παράγει τεράστια κέρδη εις βάρος του περιβάλλοντος, της δημόσιας υγείας και της ίδιας της αγοράς.
Το έγκλημα πίσω από τα απόβλητα. Το 2022, η INTERPOL δημοσίευσε μια ανατριχιαστική αποτύπωση: σε μόλις 27 υποθέσεις παράνομης διαχείρισης αποβλήτων, τα κέρδη ξεπέρασαν τα 500 εκατομμύρια δολάρια. Πολλές από αυτές αφορούσαν οργανωμένο διασυνοριακό έγκλημα. Δεν επρόκειτο απλώς για περιστατικά -αλλά για ένα δίκτυο που δρα με επαγγελματισμό, ευελιξία και τεχνογνωσία.
Σε αντίθεση με τις στερεοτυπικές εικόνες της μαφίας, οι σύγχρονοι παραβάτες λειτουργούν υπό τον μανδύα επιχειρηματικής νομιμότητας: εταιρείες-βιτρίνες, ανεξάρτητοι μεσάζοντες, αποκεντρωμένα σχήματα. Η δυσκολία δίωξης είναι δομική.
Οι αριθμοί πίσω από την ατιμωρησία. Η τρίτη παγκόσμια επιχείρηση της INTERPOL, «30 Days at Sea 3.0», που διεξήχθη τον Μάρτιο του 2021, αποκάλυψε την έκταση του προβλήματος:
• 34.000 επιθεωρήσεις σε θάλασσες, ποτάμια, παράκτιες περιοχές και λιμάνια
• 1.600 αδικήματα, μεταξύ των οποίων:
• 500 παράνομες πράξεις ρύπανσης στη θάλασσα.
• 1.000 περιβαλλοντικές παραβάσεις σε παράκτιες περιοχές και ποτάμια.
• 130 υποθέσεις διακίνησης αποβλήτων μέσω λιμένων.
Ανάμεσά τους, εντοπίστηκε ένα εγκληματικό δίκτυο που διακινούσε πλαστικά απόβλητα από την Ευρώπη προς την Ασία. Παράλληλα, νέες τάσεις εμφανίστηκαν, όπως η παράνομη διαχείριση αποβλήτων πανδημίας -μάσκες, γάντια, απολυμαντικά.
Η αόρατη αιμορραγία των δημόσιων πόρων. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Ένωση Υπηρεσιών Περιβάλλοντος (ESA) εκτιμά πως το ετήσιο κόστος των παράνομων πρακτικών υπερβαίνει το 1 δισεκατομμύριο λίρες. Το fly-tipping (ανεξέλεγκτη απόρριψη), οι παράνομες εγκαταστάσεις και οι στρεβλώσεις στη φορολογία χώρων ταφής επιβαρύνουν δυσανάλογα τις τοπικές κοινωνίες.
Η Εθνική Υπηρεσία Ελέγχου (NAO) είναι σαφής:
• Το 18% των αποβλήτων στη χώρα περνά από τουλάχιστον ένα στάδιο παράνομης διαχείρισης.
• Οι εγκληματικές ομάδες προτιμούν τον τομέα λόγω υψηλών κερδών και χαμηλού κινδύνου σύλληψης.
• Οι περισσότερες υποθέσεις δεν φτάνουν καν σε δίωξη -περιορίζονται σε προειδοποιήσεις. Ρυθμιστική αφύπνιση: αρκετή; Το 2023, η Βρετανική Κυβέρνηση ανακοίνωσε ένα πακέτο μεταρρυθμίσεων:
• Αυστηροί έλεγχοι και περιορισμοί στις απαλλαγές αδειοδότησης.
• Πρόσθετη χρηματοδότηση στις τοπικές αρχές για την αντιμετώπιση του fly-tipping.
• Ενίσχυση της εποπτείας στις εξαγωγές αποβλήτων.
Ταυτόχρονα, η Υπηρεσία Περιβάλλοντος δρομολόγησε την Εθνική Έρευνα για το Έγκλημα των Αποβλήτων (2024-25), προκειμένου να χαρτογραφήσει με ακρίβεια το φάσμα των παράνομων δραστηριοτήτων και να προτείνει νέα μέτρα αποτροπής.
Για τον Steve Molyneux, Αναπληρωτή Διευθυντή Κανονισμών Αποβλήτων, η εικόνα είναι ανησυχητικά καθαρή:
«Η παράνομη καύση, η εσφαλμένη κατηγοριοποίηση και οι μη αδειοδοτημένες εγκαταστάσεις κοστίζουν 1 δισ. λίρες τον χρόνο στην οικονομία μας».
Και για την υπουργό Mary Creagh:
«Οι παραβάτες αποβλήτων είναι μάστιγα. Υποσκάπτουν τις νόμιμες επιχειρήσεις, αποφεύγουν φόρους και ρυπαίνουν χωρίς αναστολή».
Η απάντηση των επιχειρήσεων. Καθώς το έγκλημα εξελίσσεται, κάποιες επιχειρήσεις επιλέγουν να κινηθούν πιο μπροστά. Εταιρείες όπως η Subrosa Group προσφέρουν υπηρεσίες ιδιωτικής ασφάλειας και ανίχνευσης για τον εντοπισμό απάτης στον κλάδο. Ο CEO Niall Burns είναι ξεκάθαρος:
«Πριν 20 χρόνια, θα λήστευαν μια τράπεζα. Σήμερα, η παράνομη διαχείριση αποβλήτων προσφέρει μεγαλύτερο κέρδος, με σχεδόν μηδενικό ρίσκο.»
Ελλάδα: οι σκιές πίσω από την πρόοδο. Η Ελλάδα δεν είναι εξαίρεση. Παρά την πρόοδο στη δημιουργία εργαλείων όπως το Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων (ΗΜΑ), η πραγματικότητα παραμένει ανησυχητική. Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Ανακύκλωσης και την Περιβαλλοντική Αρχή:
• Παρατηρούνται παράνομες απορρίψεις σε φυσικές περιοχές.
• Λειτουργούν μη αδειοδοτημένες εγκαταστάσεις.
• Σημαντικό ποσοστό αποβλήτων δεν ιχνηλατείται ή διαχειρίζεται όπως προβλέπεται. Το υπουργείο Περιβάλλοντος τονίζει ότι η χρήση του ΗΜΑ αποτελεί σημαντικό βήμα διαφάνειας, αλλά δεν αρκεί χωρίς αυστηρότερη εποπτεία, ελέγχους και κυρώσεις.
Προστασία μέσω συμμόρφωσης. Η συμμόρφωση δεν είναι απλώς θεσμική υποχρέωση -είναι όρος επιβίωσης. Επιχειρήσεις και πολίτες οφείλουν να συνεργάζονται αποκλειστικά με αδειοδοτημένες και καταγεγραμμένες εταιρείες στο ΗΜΑ. Οι εταιρείες αυτές:
• Διαθέτουν τις απαραίτητες άδειες.
• Εφαρμόζουν διαδικασίες ιχνηλασιμότητας.
• Παρέχουν τεκμηρίωση για τη νόμιμη διαχείριση.
Μόνο μέσω αυτής της πειθαρχίας μπορεί να ανακτηθεί η αξιοπιστία του κλάδου -και να θωρακιστεί το περιβάλλον από εκείνους που το αντιμετωπίζουν σαν εργαλείο ξεπλύματος
