Το 2022 ο παγκόσμιος πληθυσμός, ξεπέρασε τα 8 δισεκατομμύρια που σύμφωνα με τον ΟΗΕ «αυτή η άνευ προηγουμένου ανάπτυξη», όταν το 1950 στον πλανήτη υπήρχαν 2,5 δισεκατομμύρια άνθρωπο, είναι απόρροια «μιας προοδευτικής αύξησης του προσδόκιμου ζωής χάρη στις προόδους που έχουν επιτευχθεί στους τομείς της δημόσιας υγείας, της διατροφής, της προσωπικής υγιεινής και της ιατρικής» ενώ ήδη το 2009 ο αριθμός αυτών που ζουν στις πόλεις ξεπέρασε για πρώτη φορά αυτών που ζουν στην ύπαιθρο!!!
Τα δύο παραπάνω ορόσημα σήμαναν και την έναρξη των συζητήσεων για την βιωσιμότητα των πόλεων αλλά και των κοινοτήτων εν γένει.
Οι βιώσιμες πόλεις είναι θεμελιώδεις για την προώθηση της αειφορίας, προσφέροντας ένα περιβάλλον που στηρίζει τόσο την ανθρώπινη ευημερία όσο και την προστασία του περιβάλλοντος. Μια βιώσιμη πόλη χαρακτηρίζεται από την αποδοτική χρήση των φυσικών πόρων, τη μειωμένη παραγωγή αποβλήτων και τις καθαρές, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Σε αντίθεση με το παραδοσιακό μοντέλο “παραγωγή-κατανάλωση-απόρριψη”, η κυκλική οικονομία προωθεί τη διατήρηση των υλικών στην οικονομία για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της ανακύκλωσης, της επαναχρησιμοποίησης και της ανακαίνισης προϊόντων. Στις βιώσιμες πόλεις, αυτή η προσέγγιση μειώνει την ανάγκη για νέες πρώτες ύλες, μειώνοντας έτσι το οικολογικό αποτύπωμα. Ας δούμε ένα παράδειγμα από μια ευρωπαϊκή πόλη όπως αυτή του Άμστερνταμ. Το Άμστερνταμ έχει δημιουργήσει “κυκλικές περιοχές” όπου εταιρείες συνεργάζονται για την ανταλλαγή πόρων και υποπροϊόντων. Το Werkspoorkwartier, μια βιομηχανική περιοχή, έχει μεταμορφωθεί σε κέντρο κυκλικής οικονομίας, φιλοξενώντας επιχειρήσεις που εστιάζουν στην ανακύκλωση, την επαναχρησιμοποίηση και τη δημιουργία νέων προϊόντων από απορρίμματα.
Βιώσιμες πόλεις χωρίς βιώσιμη κατανάλωση δεν γίνεται. Η βιώσιμη κατανάλωση περιλαμβάνει την επιλογή προϊόντων και υπηρεσιών που έχουν λιγότερο αρνητικό αντίκτυπο στο περιβάλλον. Στις πόλεις, αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη χρήση δημόσιων συγκοινωνιών ή ποδηλάτων αντί για ιδιωτικά αυτοκίνητα, την αγορά τοπικών και βιολογικών τροφίμων, και την υποστήριξη επιχειρήσεων που εφαρμόζουν βιώσιμες πρακτικές. Εκτός από το να μειώνει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα, η βιώσιμη κατανάλωση ενθαρρύνει τους καταναλωτές να είναι πιο συνειδητοποιημένοι σχετικά με την προέλευση και την επίπτωση των προϊόντων που αγοράζουν. Ας δούμε ένα παράδειγμα από μια ευρωπαϊκή πόλη όπως αυτή της Λιουμπλιάνα. Η πόλη ενθαρρύνει τους πολίτες να αγοράζουν τοπικά προϊόντα, να μειώνουν τη χρήση πλαστικών και να χρησιμοποιούν δημόσια μέσα μεταφοράς. Ένα ιδιαίτερο παράδειγμα είναι το “Library of Things“, μια βιβλιοθήκη που επιτρέπει στους κατοίκους να δανείζονται αντικείμενα όπως εργαλεία και οικιακές συσκευές αντί να τα αγοράζουν, προωθώντας έτσι τη μείωση της κατανάλωσης και την αειφορία.
Τι γίνεται όμως με ένα ακόμα κρίσιμο θέμα, αυτό των οργανικών απορριμμάτων; Υπάρχουν κι εδώ ενθαρρυντικά βήματα όπως αυτό με την κομποστοποίηση. Η κομποστοποίηση είναι μια πρακτική διαχείρισης απορριμμάτων που μετατρέπει τα οργανικά απόβλητα σε χρήσιμο λίπασμα για τις καλλιέργειες αλλά και χρήσιμο εδαφοβελτιωτικό για την υγεία του εδάφους. Στις αστικές περιοχές, η κομποστοποίηση μειώνει τον όγκο των αποβλήτων που καταλήγουν στους χώρους υγειονομικής ταφής και περιορίζει τις εκπομπές μεθανίου, ένα ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου. Ας δούμε ένα ακόμα παράδειγμα από μια σημαντική πόλη αυτή του Μπρίστολ. Το Μπρίστολ, μια πόλη στο Ηνωμένο Βασίλειο, έχει εφαρμόσει ευρέως διαδεδομένα προγράμματα κομποστοποίησης για τη μείωση των οργανικών αποβλήτων. Η πόλη προσφέρει ειδικούς κάδους για οργανικά απόβλητα στους κατοίκους και έχει δημιουργήσει εγκαταστάσεις κομποστοποίησης που επεξεργάζονται τα συλλεγόμενα απόβλητα, παράγοντας χρήσιμο κομπόστ. Το κομπόστ αυτό χρησιμοποιείται σε αστικούς κήπους και πάρκα, ενισχύοντας την αστική γεωργία και βελτιώνοντας την ποιότητα του εδάφους.
Ωραία τα παραδείγματα από ευρωπαϊκές πόλεις. Τι γίνεται όμως με τη Βόρεια Ελλάδα και τη Θεσσαλονίκη; Ευτυχώς έχουμε κι εμείς να παρουσιάσουμε κάτι καλό στο θέμα της κομποστοποίησης μέσω μιας πρωτοπόρου εταιρείας της Biosolids ΑΕ. Η εταιρεία Biosolids AΕ στη Θεσσαλονίκη είναι γνωστή για τη διαχείριση βιοστερεών και την παραγωγή κομπόστ υψηλής ποιότητας. Εφαρμόζει προηγμένες τεχνολογίες επεξεργασίας για να μετατρέψει τα βιοστερεά, που προκύπτουν από την επεξεργασία των λυμάτων, σε σταθεροποιημένο κομπόστ. Το κομπόστ που παράγεται χρησιμοποιείται στη γεωργία καθώς και σε έργα ανάπλασης τοπίων.
Όλα τα παραπάνω παραδείγματα δείχνουν πώς οι πόλεις μπορούν να εφαρμόσουν πρακτικές βιωσιμότητας που ενισχύουν την κυκλική οικονομία, τη βιώσιμη κατανάλωση και την κομποστοποίηση. Κάθε πόλη μπορεί να προσαρμόσει αυτές τις πρακτικές στις δικές της ανάγκες και δυνατότητες, προωθώντας ένα βιώσιμο μέλλον για όλους.
Αρχείο pdf (Εφημερίδα Μακεδονία 04.08.2024)
